Türkiye’deki buhranın yeni adresi belli oldu! Son yılların yeni trendi: Can’lar, John oldu

Yabancı İsimlerin Çocuklara Verilme Trendleri

Son yıllarda Türkiye’de özellikle çocuklara yabancı isim koyma alışkanlığı giderek yaygınlaşmaktadır. Türkçe’deki ğ, ş, ç harflerinin kullanılmamasıyla birlikte, yeni doğan bebeklere İngilizce, Yunanca ve Fransızca kökenli isimlerin verilmesi, toplumsal bir değişimin parçası olarak karşımıza çıkıyor. Fakat bu durumun ardında yatan sebepler neler? Moda mı, özenti mi, yoksa modernleşme çabası mı? İşte bu sorular, ailelerin çocuklarına koyduğu isimlerdeki değişimin ardında yatan dinamikleri anlamamıza yardımcı olabilir.

Lina, Adel, Aleks, Alis, Sasha Mia, Ares, Karan, Oliver, Kai, Leo, Milla, Kayla, Arat, Zenia, Adara, Nora, Elena, Luna, Noah, Liam… Bu isimlerin çoğu ya Yunanca, ya İngilizce, ya da Fransızca kökenlidir. Farklı olmak isteyen bazı aileler, geleneksel Türkçe isimlerin yerini Batı kökenli isimlere bırakmasını tercih etmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında Lina, en çok tercih edilen kız isimleri arasında ilk 8’de yer almıştır.

Batı kökenli isimlerin çocuklara verilmesinin bir diğer nedeni ise sosyal medya fenomenleri ve ünlülerin etkisi. Bu durum, ailelerin Batı özentisi isimleri tercih etmelerine yol açmıştır. Kızına Alis, oğluna Aleks adını verenlerin yanı sıra, Sasha Mia ve Leo gibi isimleri seçenler de oldukça fazladır.

Kimlik Bunalımı ve Yabancı İsimler

Dilbilimci Prof. Dr. Aydın Köksal, yabancı isimlerin bu kadar yaygın olmasının sebeplerinden birinin, yabancı dilde eğitim veren okulların artması olduğunu ifade ediyor. Edebiyatçı ve yazar Kemal Ateş ise bu durumu ‘yozlaşma faciası’ olarak tanımladı. Bu bağlamda, Köksal’ın belirttiği gibi, “Türkiye’de insanlar son yıllarda yabancı adlara daha da çok özenmeye başladılar. Sanıyorum kendi kimliklerinden sıkıldılar. Kendilerini umutsuz bir ortamda duyumsuyorlar. Kurtulmak istiyorlar. Bu eğilimin bir tür kimlik bunalımından kaynaklandığını söyleyebiliriz.”

“Çağımız insanlarında bir tür yabancılaşma görülüyor. Ana baba benim çocuğum değil mi, istediğim adı koyarım düşüncesinde… Onlar düşündüklerinin farkında olmayabilirler. Herhangi bir yabancı dilden bir sözcüğü çocuklarına ad olarak seçebiliyorlar. Sorduğumuzda da sevinerek anlatabiliyorlar.”

Kültürel Yıkım ve Eğitim Sorunu

Edebiyatçı Kemal Ateş, kültürel yıkımın insanın kendinden uzaklaşması ile bir arada olduğunu belirtirken, “İnsan hangi millete, hangi ulusa ve dine ait olduğunu bilmeli. Kendi kültürümüze ve dilimize sahip çıkamazsak neye sahip çıkacağız, bu çok büyük bir yanlış.”

Feyza Hepçilingirler, yabancı isim özentiliğinin ilk kez bu kadar yaygın olduğunu söyleyerek, “Tanzimat’tan sonra yön değişmiş; yüzümüzü Batıya dönmüşüz. Günümüzde rüzgâr epey uzaklardan esmiş, ta ABD’den. Giyimimizden yeme içmemize kadar bütün alışkanlıklarımızı etkilemiş ve tabii ki adlarımızın aynı kalmasına da izin vermemiş.”

Yabancı İsimlerin Yaygınlaşma Nedenleri

Dilde yaşanan bu krizin nedenleri üzerinde duracak olursak:

• Modalar, özel adlar dahil olmak üzere her alanda var. Aileler günün modasına göre isim seçebilir.
• Yabancı adlar, yeni, ilgi çekici ve farklı bir hava katmak amacıyla tercih ediliyor olabilir.
• Batılı isimler, modernleşmenin bir göstergesi olarak düşünülmekte ve daha ‘Avrupai’ görünmek için seçilmektedir.
• Yurt dışında Türk oldukları hemen anlaşılmasın diye isimlerin, gidecekleri ülkedeki isimlere benzetilmesi amaçlanıyor olabilir.
• Geleceklerini yurt dışında arayacakları düşünülen çocuklar için, orada zorluk yaşamamaları adına bu isimler tercih ediliyor olabilir.

Prof. Dr. Aydın Köksal, yabancı isimlere özenmenin en büyük sebeplerinden birinin yabancı dilde eğitim olduğunu vurguladı. Köksal, “Bu, içinde yaşadığımız bunalımlarla beslenen, yabancı dille öğretim yanılgımızla birlikte, her düzeyde özelleştirilmiş öğretim kurumlarımızla çökertmeyi başardığımız bir şey.”

“Zaten iyice biliyoruz ki, çocuklarını yabancı dille eğitim yapan okullara gönderip de bir yüzyıldan bile kısa sürede tarih sahnesinden silinmemiş hiçbir halk yoktur.”

Sonuç ve Değerlendirme

Sonuç olarak, ailelerin çocuklarına koyduğu yabancı isimler, sadece birer isim olmanın ötesinde, toplumsal kimliğimizin ve değerlerimizin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, dilin ve kültürün korunması açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Dilini yitiren bir toplumun, kimliğini de yitireceği gerçeği göz önünde bulundurulmalıdır.